GEÇDİ GÂLİB DEDE CANDAN YÂHÛ
“Geçdi Gâlib Dede Candan Yâhû”[1]
Şeyh Galib (1757 İstanbul – 1799 İstanbul) 18. yüzyıl divan edebiyatımızın önemli simalarından biridir. Sosyal ve dini eğitimini yetiştiği çevreden alan şairimiz 24 yaşında divanını tertip etti. Mevlevi tarikatına mensup olan Gâlib’in şiirlerinde Mevlâna etkisi açıkça görülür. Nitekim “Hüsn-ü Aşk” adlı eserini Mesnevi etkisiyle kaleme almıştır. Sultan III.Selim’in hükümdarlığı süresince yakınında olma fırsatı bulan Gâlib’in, padişahla arasında birbirlerine kasideler sunacak kadar yakın bir dostluğa mazhar olduğu bilinmektedir. Gâlib, Sebk-i Hindî tarzında şiirler yazmış; yeni hayâl ve mazmunlarla beyitlerini süslemiş, sembollerle yüklü kendine has bir şiir dili ortaya koymuştur. Özgün ifadeleriyle birlikte divan geleneğine bağlı kalmış eserlerini bu minvalde kaleme almıştır. Şiirlerinde tasavvufu hem estetik hem de fikrî olarak kullanarak sanatsal bir forma kavuşturmuştur. Divanından sizin için seçtiğimiz birkaç beyitle devam edelim:
- “Gencinen olsam vîrân edersin
Âyînen olsam hayrân edersin”
(Gömülü hazinen olsam beni kırıp dökersin
Aynan olsam, bana bakar kendini beğenirsin)
- “Reh-i Mevlevi’de Galib bu sıfatla kaldı hayran
Kimi terk-i nâm u şâne, kimi i’tibâre düştü”
(Kimi ün ve şan bağından kurtulmak, kimi de itibar kazanmak yoluna girdi
Galib ise Mevlana yolunda Mevlevi adıyla hayran kaldı)
- “Aşk eger bâzârını germ etmese bülbül gibi
Hüsn olur vakt-i şitâ içre açılmış gül gibi”
(aşk, pazarını bülbül gibi kızgın etmese,
Kış vakti içinde açılmış gül gibi güzel olur)
- “Fâriğ olmam eylesen yüz bin cefâ sevdim seni
Böyle yazmış alnıma kilk-i kazâ sevdim seni
Ben bu sözden dönmezem devr eyledikçe nüh felek
Şâhid olsun aşkıma arz u semâ sevdim seni” ( Şarkı)
Şeyh Galib’i yakından tanımak isteyenlere;
- Halil İlteriş KUTLU’nun “Alevler İçinde Bir Kaknüs Şeyh Galip” (EOY Yayınları),
- “Şeyh Galib Divanı – Hayatı – Edebi Kişiliği – Eserleri – Şiirlerinin Umumi Tahlili” (Diyanet Vakfı Yayınları)
- Beşir AYVAZOĞLU’nun “Kuğunun Son Şarkısı” (Kapı Yayınları) kitapları tavsiye edilir.
[1] Surûrî’nin Şeyh Galib’in vefatı üzerine söylediği bir dize.
